De film 'Rabbit Hole' (Kidman)

In 2011 heb ik de film Rabbit Hole gezien en becommentarieerd. Deze post is niet eerder gepubliceerd.

nRecensie

RABBIT HOLE  een film die tot nadenken stemt 

Leen Moelker

De Australische actrice Nicole Kidman en de Franse auteur en regisseur Philippe Claudel hebben een aantal dingen gemeen. Beiden komen uit eenvoudige gezinnen. Ze zijn allebei van de generatie ’60. Ze zijn geen vrienden van het literaire en filmkunstige establishment. Kidman en Claudel  doen graag waar ze zelf zin in hebben en winnen daarmee internationale prijzen.  Ten slotte zijn  beiden nogal  bezorgd om het mogelijke verlies van hun dierbaren.  Dat blijkt uit Claudels roman Grijze Zielen (2006) en Kidmans film Rabbit Hole  die onlangs in première ging. Is Rabbit Hole een geloofwaardig document over leven en dood?

Korte Inhoud

Rebecca Corbett (Nicole Kidman) en Howie Corbett (Aaron Eckhart) lijkt een gelukkig stel mensen. Zij tuiniert graag en Howie houdt van sporten. Maar dat wordt anders als de camera hen volgt naar een praatgroep. Kijkers begrijpen dan dat beiden een groot verdriet meetorsen. Ze zien er dan ook triest uit. Even later kijken we met  Howie mee naar videobeelden van een spelend kind. Becca staat besluiteloos voor een verzameling kindertekeningen. Dan komt Becca’s zus Izzy (Tammy Blanchard) op bezoek. Die vertelt uiterst behoedzaam dat ze in verwachting is. Ze wil Becca ontzien omdat acht maanden geleden Danny, de vierjarige zoon van Becca en Howie, bij een auto ongeluk om het leven gekomen. Hij was de straat op gerend, de hond achterna, en overreden.

Rebecca en Howie zijn zwaar getraumatiseerd door die gebeurtenis en trachten het leven weer te normaliseren, wat niet zo lukt.

Kern van hun probleem is dat zij hun verdriet geen plek kunnen geven. De als-en- waaromvragen stapelen zich op. In de gespreksgroep domineren de religieuze deelnemers, wat vooral Becca niet echt helpt. Becca’s broer is overleden toen hij dertig jaar was, maar in plaats van begrip wekt haar moeder Nat (Dianne Wiest) alleen maar agressie op omdat zij beide situaties steeds vergelijkt. Hun vrienden Sam en Debby, ouders van twee prachtige kinderen, vervallen in stilzwijgen en Debby laat zelfs na de begrafenis van Danny niets meer van zich horen. Sam, ook Howie’s squashmaat, probeert tevergeefs te helpen.

 Howie wenst zoveel mogelijk te worden herinnerd aan zijn zoontje. Hij volgt de groepstherapie intussen alleen, omdat Becca die gesprekken afschuwelijk vindt. Becca is juist bezig om alle attributen die pijnlijke herinneringen oproepen aan Danny uit het huis te verwijderen. Maar voor de kleren van Danny heeft haar -arme- zus Izzy geen belangstelling en Becca werpt ze daarop in een container. Het huis verkopen is tegen de zin van Howie. Maar als de relatie daardoor verder onder druk komt, geeft hij toe. Ook dat vlot niet omdat de verlaten kinderkamer van Danny op kopers een beklemmende uitwerking heeft. Geholpen door haar moeder ruimt Becca alle spullen van haar zoontje op.
Becca, opgesloten in zichzelf, zoekt contact met de 17-jarige Jason (Miles Teller). Het blijkt te gaan om de bestuurder van de auto die Danny heeft overreden. Beiden zoeken verklaringen en genoegdoening. Jason is een verdienstelijk cartoonist en heeft belangstelling voor andere universums. Daarom leest Becca een boek over die materie. Jason schrijft en tekent aan een stripboek waarin een dwaaltocht door een ondergronds labyrint, een konijnenhol voorkomt. Hij belooft Becca dat zij het later mag lezen.
Howie staat inmiddels op zeer vriendschappelijke voet met Gaby (Sandra Oh), een lid van de gespreksgroep. Als Howie haar blowend aantreft in een auto, gaat hij in op haar uitnodiging met haar mee te doen. Ook zij zoeken op hun manier van hun verdriet los te komen. Maar Howie bevredigt dat allemaal ook niet.

Als Jason het beloofde stripboek aflevert ontstaat een scène tussen Howie en Becca en ze maken elkaar hevige verwijten. Daarop besluiten ze dat zo verder leven niet kan.Ze nemen zich voor dat de verbannen hond weer terug mag komen en dat ze een tuinfeest zullen geven waarvoor ook Debbie met haar kinderen zullen worden uitgenodigd.

Het is het aarzelende begin van een aanvaarde toekomst zonder Danny.

Bespreking

Er zijn weinig menselijke relatiepatronen die niet in enige vorm beschreven of verfilmd zijn. Maar Nicole Kidman (1967) vond dat het thema van de dood van een kind door Hollywood onderbelicht is. Juist maakte David Lindsay-Abaire furore met zijn toneelscript over dit onderwerp en Kidman, in de positie van producent, koos dat scenario uit voor haar film Rabbit Hole.

Rabbit Hole is een dialoogfilm waarin sterk geacteerd wordt. De personages zijn volkomen geloofwaardig. Maar je ermee identificeren  zal voor veel kijkers lastig zijn als ervaringen zoals die in deze geschiedenis voorkomen, ontbreken. Toch herinneren we ons hierbij de opzet van de tragedie in de Griekse Klassieke Tijd (500-300 v.Chr.), waardoor toehoorders in staat werden gesteld dezelfde emoties te beleven als in de werkelijkheid. In dat opzicht lijkt het erop dat Kidman hier voor zichzelf en anderen een verkenning van een niet beleefde werkelijkheid tevoorschijn roept.

Die werkelijkheid is voor de filmvader Howie en filmmoeder Rebecca niet te verteren. Ze hebben op een onbewaakt moment hun 4-jarige kind verloren. Ze treuren zonder ophouden en voelen zich schuldig omdat ze ooit een hond hadden genomen( wat als ze dat niet gedaan hadden?) of omdat ze het hek niet goed gesloten hadden( wat als ze dat wel gedaan had?). Nog talloze andere kleine beslissingen op die fatale dag groeien uit tot een zelfverklaard ernstig verwijtbaar gedrag.

 Psychologisch gezien is dit een begrijpelijke reactie. Mensen tonen gedrag dat gericht is op het handhaven van het Zelf. Omdat het Zelf alleen is zoekt het voor dit doel contact met anderen, probeert het controle op de wereld te krijgen en zoekt het erkenning en waardering. In een intieme verwantschap wordt in deze noodzakelijke behoeften voorzien. Het Zelf wordt aangevuld met het Zelf van de Ander, een partner of een kind. En als daarmee wat gebeurt, lijkt het alsof het eigen Zelf dat overkomt.

Becca en Howie voelen dat hun Zelf onherroepelijk is beschadigd en weten geen weg uit de doolhof. Zoals konijnen in een konijnenhol een eindeloze reeks gangen graven zonder een vluchtweg te kunnen vinden.
In de praatgroep oppert een deelnemer dat God een engel nodig had en dat Hij haar kind daarvoor had uitverkoren. Becca vraagt dan verbitterd of God niet met een vingerknip een engel had kunnen maken: “Daar is Hij toch God voor?” Howie blijft echter geloven in de mogelijkheid daarin ooit troost te vinden.
Becca gaat de te rade bij haar moeder Nat en vraagt naar haar ervaring als moeder van een gestorven kind. “Gaat het ooit over?” Nat antwoordt: “Het gaat nooit meer over, het wordt anders. Je draagt het mee als een steen in je jaszak.”
Troost brengt dit niet echt. Ruimte voor anderen komt er bij Becca pas als ze met Jason spreekt over het bestaan van meerdere universums. Dan verwondert ze zich over de theorie van het gelijktijdige bestaan van andere gelukkige werelden. Ze ziet zichzelf in die andere werkelijkheid als een gelukkige moeder en het troost haar dat te kunnen aannemen. Zo herstelt ze haar Zelf en vindt ze kracht om verder te leven.
Het is duidelijk dat Becca haar troost niet zoekt in een religieus geïnspireerde verklaring voor wat haar is overkomen. Ze geeft de voorkeur aan een speculatief alternatief wereldbeeld om het verlies van haar kind te kunnen plaatsen.

Slot
Rabbit Hole is een mooie film die de beschouwers aanzet tot nadenken over wat hen is of ook zou kunnen overkomen. Zoals in de oude tragedie de doorwerking van een fatale gebeurtenis altijd eindigt in de catharsis, zo stopt deze film op het moment dat er weer wordt gelachen en een nieuw perspectief lijkt te zijn gevonden.

Maar echt emotioneel is de film niet en mogelijk komt dat door de treurende Howie en Becca zèlf, die alle aandacht voor zichzelf opeisen, voor hùn persoonlijke verdriet, voor hùn problemen.

Philippe Claudel zegt in een interview in de Volkskrant “Over jonge moeders die sterven heb ik veel geschreven. Omdat dat het ergste is wat me zou overkomen: degene verliezen van wie ik houd. Alsof ik, door erover te schrijven, mezelf ertegen bescherm, alsof het een amulet is.”[1]

Nicole Kidman (moeder van dochter Sunday Rose 2009) heeft veel invloed gehad op deze film. Ze koos het thema van de film uit door middel van een bestaand scenario. Ook had ze een zekere zeggenschap bij de samenstelling van de cast waaronder de keus van de regisseur en ze stelde een groot privé budget beschikbaar. Ten slotte nam ze zelf een hoofdrol op zich.

Samenvattend gesteld vind ik de themakeus voor Rabbit Hole helemaal passen in onze tijd waarin zoveel mensen aan zichzelf zijn overgeleverd. Deze film, die de trauma van ouders na het verlies van hun kind naspeelt, is een waardevolle bijdrage aan het filmgenre ‘drama’ al was het alleen al om het prachtige acteerwerk van in het bijzonder Nicole Kidman, Aaron Eckhart, Sandra Oh, Dianne Wiest en van vooral de jonge opkomende ster Miles Teller.

Rabbit Hole (film) 91 minuten

Regie: John Cameron Mitchell

Scenario : David Lindsay-Abaire

Producent : Nicole Kidman

Productie: Olympus Pictures, Blossom Films en Odd Lot Entertaiment

Release: 13 september 2010 (Toronto)

                     7 april 2011 Nederland

Rating: 7.3/8 ; MPAA 13 (taal en drugs)

Prijzen: Oscarnominatie Nicole Kidman

Beoordeeld: 11 april 2011/Vlissingen Cinecity

 

---

[1] De Volkskrant 25 februari 2005.