vrijdag 9 maart 2018

RECENSIE OVER DE WILDE STAD (2018)



RECENSIE

DE WILDE STAD  een film over (roof)vogels, lieve beestjes en ongedierte



Leen Moelker

Tekstvak: Naam:  De Wilde Stad;
Regie : Mark Verkerk;
Duur: 85 minuten;
Genre: Documentaire;
Uitvoering: Kleur;
Filmlocatie: Amsterdam;
Release: 1 maart 2018;
Productie: EMS Films;
Distributie: Amstelfilm;
Titelsong: Sef- Jungle van Beton;
Categorie: alle leeftijden;
IMDB: 7 (4 recensenten);
Gezien:  1 maart 2018/Vlissingen.



Natuurfilms kunnen altijd op een grote belangstelling rekenen. Filmers dringen soms door tot het leefgebied van wilde dieren met gevaar voor eigen leven. Maar dan zie je ook details die anders verborgen zouden blijven. Bekende voorbeelden zijn te zien in de uitzendingen van Animal Planet en in de BBC documentaires van Sir David Attenborough.
Ook de Nederlandse filmmaker Mark Verkerk heeft in 2013 zijn fascinatie voor de natuur met het (enthousiaste) publiek gedeeld in de film  De Nieuwe Wildernis. En nu is er dan De Wilde Stad, ook onder regie van Mark Verkerk.  Is de blik op de flora en fauna van de stad een eyeopener? Zijn het inderdaad ‘BBC-waardige beelden’?


1  Synopsis

De documentaire vertelt over het leven  van dieren en planten in de grote stad, in dit geval Amsterdam. We ontdekken opnieuw wat we al lang weten, namelijk dat leven in de natuur een hardvochtig bestaan voor het organisme in houdt.
We volgen een slechtvalk, een roofvogel die het voorzien heeft op duiven en dus bij uitstek in een stad zijn foerageergebied heeft. Hij woont letterlijk aan de ‘zuid-as’ van Amsterdam, waar hij op het gebouw van ABNAMRO Bank n. v. nestelt en zijn prooien spietst op de anti- vogelpennen bovenop het enorme banklogo.
Maar juist duiven vinden het in de stad ook prima doordat hun voedsel letterlijk voor het oprapen ligt. Van alles wordt er achter gelaten door de mensen die zich in grote drommen door de stad verplaatsen. En waar veel mensen zijn, zijn markten die aan het eind van de dag zich ontdoen van visafval, groenteresten, rot fruit en vlees. Het is keurig geregeld in de stad: de gemeente haalt het allemaal weg, maar voor  het zover is….  Om vijf uur zitten de meeuwen en de reigers al klaar in de buurt van de visboer.  Sommige meeuwen kunnen niet wachten en gaan zich ’s middags al te buiten aan jonge meerkoeten. Lieflijker zijn de beelden van de populatie halsbandparkieten. Andere alom aanwezige bewoners van de stad Amsterdam, ratten, weten zich door dik en dun goed te handhaven: er zijn meer ratten dan inwoners in deze stad.
Eindeloos is het gevecht tussen soortgenoten om een prooi. Het is ‘eten of gegeten worden.’ En dat gaat zo door, terwijl de bladeren van de bomen het hele jaar door de stad dwarrelen en de seizoenen elkaar afwisselen.

2 Bespreking

De regisseur heeft een levende kat (Abatutu) als vertelinstantie gekozen. Het is een bekende verteltechniek die in dit geval gecombineerd is met de menselijke stem als voice-over.
Voor kinderen lijkt dit wel geschikt maar ik vond het niet zo passen. Je voelt te vaak aan dat er – ook hier – met lokaas gewerkt wordt. En is het beeld waarin ratten een stuk pizza hun hol inslepen echt uit het leven gegrepen? Dat gevoel had ik steeds: wat is puur natuur en wat is geënsceneerd?
Het is  bijna gemeen goed om vogels in hun nestkasten te observeren, en dat levert hier ook mooie beelden op. Mijn kleinkinderen vonden de beelden waarin jonge slechtvalken een afgeleverde prooi verslonden wel afgrijselijk (Fig.1). [1]
Fig. 1 Slechtvalk met jongen. Foto: George Lignier 2007.

Wat mij betreft hadden die mooie puur-natuur-beelden veel meer uitgediept kunnen worden. Want wat weten nou achteraf meer over die halsbandparkieten dan dat ze zich daar ophouden? Veel van wat de natuur in de stad biedt is vluchtig is beeld gebracht. Wat mij buitengewoon stoorde was,  dat telkens weer ratten te zien waren.
Jonge eendjes die zich pardoes van grote hoogte laten vallen, hun moeder achterna, zorgden voor spectaculaire beelden. Zulke elementen waren er voor mij te weinig.  Ik wil eigenlijk helemaal niets over ongedierte vernemen – we bestrijden ze, ze zijn gevaarlijk voor de volksgezondheid en er is niets schattigs aan – maar wel over de aaibare natuurfenomenen als de  met nesttakken zwoegende meerkoeten, als  de eekhoorn-verzamelaar in actie, als de uitvliegende slechtvalken. Die kwaliteiten maken juist De Nieuwe Wildernis zo interessant.
En ik bedoel niet de scènes met een gedomesticeerde magere vos die naar een stukje leverworst wordt gelokt en verzwakt in het buitengebied  rondzwalkt. Dat mag thuishoren in een stad, waar de echte natuur feitelijk is verdreven of op zijn minst wordt geduld, ik vond het gekunsteld aandoen.  
De voice-over met gesproken commentaar doet kinderachtig aan, al kan ik me voorstellen dat het voor kinderen wel acceptabel is.
In plaats van harde overgangen, fade-outs/ins is soms gekozen voor een versterkte beeldversnelling. Daardoor is het rustige leven in de stad plotseling niet meer te volgen. Cinematografisch en inhoudelijk is het wel te verdedigen: de beelden met ‘rush hour’ wisselen de harde overgangen af en onderstrepen het jachtige bestaan van de mens in de stad. Net als een fragment uit een Gay Pride doet vermoeden dat de bedenkers van de film ook menselijke activiteiten tot de natuur rekenen. Het maakt de film multi-interpreteerbaar maar was dat echt de bedoeling?
Een week later was ik met eenzelfde kleinkind (11 jr.) in Amsterdam en keken we vanaf een brug naar de bevroren Keizersgracht vol afvalzakken en troep. We herinnerden ons gelijkaardige beelden uit De Wilde Stad waarin de aandacht juist op dat aspect – dieren die dood en verderf zaaien en leven tussen afval – was gericht. We kregen er geen goed gevoel bij. Bij de stad niet, bij de film niet.
Toegegeven, De Wilde Stad bevat soms fraaie very wide-shots waardoor we de stad van bovenaf kunnen zien. En er zijn ook prachtige close-up beelden met baby-meerkoetjes, eekhoorns en rivierkreeftjes. Wat die kreeftjes betreft, zij blijken gehecht aan een biotoop met oude fietsen in de grachten. Zesduizend fietsen worden er per jaar in de grachten gedumpt en ook weer opgehaald en verwijderd. Ik voelde afkeer bij de beelden waarin te zien is hoe de gemeentereiniging bezig was de fietsen te ruimen. Zwemmen de mensen in zulk water? De rivierkreeften in elk geval wel.

3 Oordeel en Slot
Het spijt mij voor de makers, maar ik kan deze film niet waarderen. Er wordt teveel heen en weer geschakeld tussen teveel gebeurtenissen met dieren en mensen in de stedelijke ruimte. Ik miste de voor dit soort documentaires kenmerkende diepgang en de geduldige observatie van de echte natuur. Het geluid van de muziek was voor mij te hard en te wild, maar misschien hoort dat in een film met de naam De Wilde Stad.

Middelburg, 9 maart 2018



 


[1] Door Georges Lignier (georges.lignier@wanadoo.fr) - Personal photo of Georges Lignier (georges.lignier@wanadoo.fr) / LPO (Ligue de Protection des Oiseaux) of Franche comté, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2758015

Geen opmerkingen:

Een reactie posten